Bouwen aan een Lokale en Democratische Economie in Zweden

Wat gebeurt er in het European Municipalist Network (EMN), waarvan Commons Network coördinerend partner is? In een reeks blogs houdt onze collega Bea u op de hoogte.

De afgelopen weken heb ik drie verschillende mensen geïnterviewd die deel uitmaken van municipalistische initiatieven in Europa. De komende blogs zullen over hen gaan. Eerst interviewde ik Malin Widehammar van Democratic Transition/The Hub in Bergsjön, Zweden.

Bea: Kun je ons vertellen hoe je betrokken bent geraakt bij Democratic Transition, en hoe die organisatie zich in de loop der tijd heeft ontwikkeld?

Malin: Voor mij is het allemaal begonnen met de vraag hoe we de maatschappij kunnen veranderen en hoe we van daaruit verder gaan. Ik studeerde politicologie, en toen ik in 2005 in Londen woonde raakte ik geïnteresseerd in municipalistische ideeën en werkte ik samen met een groep die ‘Social Ecology London’ heette. In 2007 verhuisde ik terug naar Zweden en sloot me aan bij ‘Democratic Alternative’, een grote en zeer actieve door de EU gesteunde Scandinavische organisatie die in 2001 werd opgericht met een krant, verschillende groepen en vooral jongeren. De organisatie viel uiteindelijk uiteen in een Noors en een Zweeds deel, hoewel ze nog steeds samenwerken. Het Zweedse deel werd ‘Democratic Transition’.

In 2014, toen we de municipalistische beweging in Spanje leerden kennen, besloot Democratic Transition een conferentie in Zweden te organiseren onder de naam ‘Democratie en Beweging’. We nodigden municipalistische actoren uit Spanje uit om het bewustzijn over municipalisme naar Zweden te brengen, waar het zelfs in linkse milieus niet bekend was. De conferentie inspireerde veel mensen, dus werd het de eerste van een reeks conferenties om de municipalistische beweging in Zweden te versterken door belangrijke municipalistische actoren uit andere plaatsen uit te nodigen, een beetje zoals het EMN nu doet. Het doel was een sterker netwerk binnen Zweden te creëren en meer aansluiting te vinden bij de bredere beweging van gemeentebestuurders in heel Europa. Dit proces leidde ook tot de oprichting van een uitgeverij toen het boek ‘Fearless Cities‘ uitkwam om het boek in het Zweeds te vertalen.

Sinds Corona, zijn er minder mensen actief in de organisatie, dus we proberen momenteel meer mensen lid te krijgen en de activiteiten van degenen die er nog deel van uitmaken te heroriënteren. Door de rechtse vooruitgang bij de laatste Zweedse verkiezingen willen we de komende 4 jaar tot aan de volgende verkiezingen gebruiken om ons te concentreren en te strategiseren over wat er gedaan kan worden en wat voor de verkiezingen de meeste impact zou hebben om rechtse politiek te bestrijden en democratische linkse alternatieven te bevorderen.

Bea: En kun je ons vertellen over ‘The Hub’?

Maling: Aan de andere kant is er ‘The Hub‘, een gemeenschapscentrum in een buitenwijk van 18.000 inwoners in Bergsjön, waarvan de meesten een migratie-achtergrond hebben, waar het gemiddelde inkomen en opleiding veel lager is dan in de rest van Zweden, een probleem dat ook in andere gesegregeerde steden speelt. Het centrum is gebouwd om te werken aan verbetering van de situatie in de buurt door het organiseren van activiteiten die gericht zijn op lokale politieke verandering van onderop, het stimuleren van het gemeenschapsleven en het creëren van ruimte voor zorgzame ruimtes binnen het domein van de lokale economie.

Om deze lokale economieën te versterken, willen wij mensen inspireren en ondersteunen om coöperaties en initiatieven te starten. We bevorderen ook Community Wealth Building door lokale aanwerving te stimuleren, de economie en demografie van de buurt te analyseren en verbindingen te leggen tussen belangrijke actoren en officiële instellingen om op lokaal niveau samen te werken.

Bea: Hoe is jouw werk verbonden met het EMN? Welke waarde zien jullie in het hebben van een netwerk van municipalistische actoren in Europa?

Malin: De verbinding komt voort uit het werken aan dezelfde municipalistische kwesties en ideeën, en vanwege het actief in contact zijn. Ik denk dat het EMN belangrijk is omdat het ons in staat stelt ervaringen te delen en van elkaar te leren, onze strategieën maar ook onze moeilijkheden, obstakels en manieren om die te overwinnen, en collectieve successen te vieren. Het stelt ons in staat vragen en lessen te delen, inspiratie op te doen, samen te werken en sterker te worden door samen te werken met mensen die soortgelijke dingen doen in verschillende contexten, politiek, sociaal-economisch en cultureel.

Corona maakte heel duidelijk dat de onmogelijkheid om elkaar persoonlijk te ontmoeten en inspiratie op te doen een grote impact had op ons werk en op de beweging in het algemeen. Omdat de ideeën die wij verdedigen tegen de status quo ingaan, is het gemakkelijk om je de vreemde eend in de bijt te voelen. Dit is vooral het geval in Zweden omdat het geen grote beweging is, zelfs niet met zijn traditie van linkse politiek en zijn traditie van de verzorgingsstaat; die wordt nu ontmanteld.

Bea: Denk je dat municipalistische ideeën, beleid, bewegingen, etc. zich in heel Europa anders ontwikkelen/uitzien?

Malin: Ik weet het meest van Zweden en de Scandinavische landen, maar ik denk van wel. In Spanje en Frankrijk bijvoorbeeld waren het crises die mensen ertoe brachten zich te organiseren, wat leidde tot golven van municipalisme. In Scandinavië was dat niet echt het geval. In Zweden zijn er slechts twee kleine partijen die dicht bij het municipalisme staan.

Enerzijds was er bij de verkiezingen van 2018 een opkomst van een feministische partij die wel zetels kreeg in gemeenten maar niet op nationaal niveau, omdat men ontevreden was dat er te weinig feministische politiek was. De partij werd vooral gevormd door activisten die voor het eerst in de politiek zaten. Hoewel feministische kwesties belangrijk zijn, ontbraken in hun politieke programma andere belangrijke aspecten, zoals concrete economische voorstellen. Ze wilden meer participatieve democratie in hun programma en dicht bij hun organisatie staan. Helaas verloren ze bij de laatste verkiezingen veel stemmen en zetels.

Aan de andere kant is er een partij die is opgericht door mensen van de groene partij die niet gelukkig waren met het gebrek aan radicale standpunten over economie en duurzaamheid, en met de focus op steden, en die meer willen samenwerken met plattelandsgebieden, waar mensen het gevoel hebben dat de gevestigde orde niet om hen geeft. Deze partijen staan dicht bij het municipalisme, maar hun vorming is anders dan op andere plaatsen. Ook zijn er in Zweden zeven partijen in de regering en de groene en linkse partijen zijn groot, maar er is een zeer zware partijpolitiek, dus het is moeilijk om ze te laten samenwerken en ruimte te maken voor municipalistische platforms.

Toch onderzoeken we momenteel of we een democratisch municipalistisch platform kunnen opzetten, wie daaraan wil deelnemen, enz. Terugkomend op de vorige vraag: dit zijn allemaal dingen die we via het EMN kunnen leren van de ervaringen van andere bewegingen, dus we maken er graag deel van uit!

Volgende week horen we van een municipalistische beweging in Frankrijk, dus houd ons in de gaten!