Essay: degrowth, de commons en noodzaak voor een radicaal ander economisch verhaal

Vorige week sprak Professor Jason Hickel, een van de meest toonaangevende figuren in de wereldwijde degrowth beweging, op uitnodiging van Commons Network en GroenLinks in een speciale hoorzitting in de Tweede Kamer.

Samen met anderen organiseerde Commons Network daarnaast nog verschillende andere evenementen. Zo sprak Professor Hickel met nationale beleidsmedewerkers van verschillende Ministeries en onderzoekers van planbureaus tijdens een bijeenkomst opgezet in samenwerking met SDG Nederland. Ook nam hij deel aan een strategiesessie met sociale bewegingen in De Nieuwe Anita en sprak hij voor een uitverkochte Tivoli tijdens een publieksavond georganiseerd met het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks. 

Prof. Jason Hickel met Rutger Groot Wassink en Suzanne Kröger van GroenLinks met Winne van Woerden van Commons Network in Tivoli Vredenburg (Foto door Daisy Photography)

Commons Network is erg blij met het succes van zijn bezoek en de aandacht die het gegenereerd heeft voor het degrowth gedachtegoed in de nationale media.  Het is van groot belang om de transitie paden naar een postgroei economie te verkennen en Hickel’s denken geeft hier richting.

Eerder schreven Sophie Bloemen en Winne van Woerden van Commons Network het Essay “Naar welzijn voorbij de groei: Systeemverandering aan de horizon” over de degrowth beweging, de lokale praktijken van de commons en de noodzaak voor een radicaal ander economisch en democratisch verhaal.

We reflecteren op de groeiende beweging van nieuwe economische denkers die de houdbaarheid van ongelimiteerde economische groei op een begrensde planeet bevragen en de contouren van een postkapitalistische transitie voorbij de groei schetsen.

We betogen dat het invoeren van ecosocialistische beleidsvoorstellen vanuit de degrowth beweging zoals een verkorting van de werkweek, een baangarantie en een eerlijkere verdeling van vermogen en inkomen gepaard moet gaan met het omarmen van transformatieve praktijken die nu al ontstaan vanuit onderop, en het ondersteunen en versterken van de lokale economie en de coöperatieve sector.

Zoals de degrowth beweging stelt vraagt het halen van de groei-afhankelijkheden uit onze economie waardoor groei geen voorwaarde meer is voor het behoud van maatschappelijk welzijn om een radicaal andere inrichting van de verzorgingsstaat, voortkomend op een nieuwe begrip van bestaanszekerheid. In het artikel bepleiten we dat investeren in de commons hiervoor van groot belang is.

Professor Jason Hickel in Tivoli Vredenburg (Foto door Daisy Photography)

Commons geven onder meer invulling aan niet-materiële behoeften zoals het gevoel onderdeel te zijn van een gemeenschap, de rust en ruimte te hebben om te zorgen en het hebben van een perspectief van een leefbare toekomst. Hier smelt zorgzaamheid voor mensen en omgeving samen met fundamentele basisbehoeften als wederkerigheid en verbinding. In commons initiatieven wordt bovendien een vorm van directe democratie gehanteerd: mensen worden in staat gesteld zeggenschap en invloed te kunnen hebben op hun directe leefomgeving. Tezamen met het economische aspect van gedeeld eigenaarschap maakt dit politieke aspect de commons ook emancipatoir.

De roep om de ingebouwde expansiedrift van het kapitalisme aan banden te leggen en te vervangen door politiek handelen dat gericht is op duurzaamheid, herverdeling en en de lokale realiteit  klinkt steeds luider. Het is nu zaak om ons voorstellingsvermogen over in wat voor economie we zouden kunnen leven, enorm op te rekken. De narratieven en praktijken van de degrowth en commons beweging zijn hiervoor van groot belang. 

Het Essay is hier te downloaden.

Het Essay werd geplaatst in Idee, het onafhankelijke blad van de Mr. Hans van Mierlo Stichting, het wetenschappelijk bureau van D66. Commons Network juicht het toe dat het wetenschappelijk bureau hiermee de ruimte schept om D66 als liberale partij te voeden met de politieke ideeën van het degrowth en commons denken rondom een fundamentele systeemtransformatie van de economie.